6.1. Ogólna charakterystyka syntetycznych środków piorących

Syntetyczne środki piorące, zwane też detergentami, są mieszaninami syntetycznych środków powierzchniowo czynnych z innymi składnikami, poprawiającymi własności piorące i nadającymi gotowemu wyrobowi żądane cechy, dostosowane do własności włókien, z których zbudowana jest tkanina poddawana procesowi prania.

Zdecydowana większość produkowanych detergentów zawiera jako podstawowy składnik związki z grupy anionoczynnych, a przede wszystkim alkiloarylosulfoniany, których działanie wspomagane jest czasem dodatkiem związków niejonowych. Jako dodatkowe składniki nadające gotowemu wyrobowi pożądane cechy i poprawiające jego własności piorące stosowane są: węglan sodowy, krzemian sodu, fosforany, polifosforany, karboksymetyloceluloza i środki wybielające. Dodatek węglanu sodu ma na celu zmiękczenie wody i uzyskanie alkalicznego odczynu kąpieli piorącej. Węglan sodu powoduje związanie jonów wapnia i magnezu oraz zobojętnienie kwaśnego odczynu brudu powstającego w wyniku procesu jełczenia tłuszczów zawartych w brudzie. Uzyskana alkaliczność w znaczny sposób podwyższa zdolność piorącą kąpieli przy mniejszej zawartości środka piorącego i podnosi jego aktywność powierzchniową. Podobne zadanie spełnia krzemian sodu.

Często w skład proszków wchodzą także fosforany jako czynniki zmiękczające wodę, wspomagające działanie piorące środków powierzchniowo czynnych, podwyższające zdolność tworzenia piany i trwałość piany. Usuwają one również sole wapniowe osadzone na tkaninach. Polifosforany zapobiegają natomiast tzw. mineralizacji włókien, polegającej na gromadzeniu się na powierzchni włókien celulozowych ostrych kryształków węglanu wapnia, które powodują uszkodzenie włókien w czasie eksploatacji. Karboksymetyloceluloza zwiększa zdolność kąpieli piorącej do usuwania brudu i zapobiega powtórnemu osadzaniu się brudu na tkaninie, gdyż otacza cząstki brudu warstewką ochronną. Tworzy ona również na włóknach cieniutką warstewkę mającą własności usztywniające i wygładzające, co zwiększa odporność tkanin na brudzenie.

Rolę dodatku wspomagającego spełniają również środki wybielające chemicznie lub optycznie. Jako wybielacza chemicznego używa się najczęściej nadboranu sodu w ilości ok. 10%, który rozkładając się w temperaturze kąpieli wydziela aktywny tlen. Do detergentów stosuje się jednak z reguły dodatek wybielaczy optycznych. Są to barwniki fluorescencyjne, które emitują przy oświetleniu ultrafioletowym promienie niebieskie lub fioletowe, kompensujące absorpcję promieni krótkofalowych przez zażółcenie włókien.

Przy produkcji enzymatycznych środków piorących stosuje się dodatek enzymów naturalnych, będących substancjami białkowymi wytworzonymi przez organizmy żywe. Działają one jako katalizatory rozkładu białek, tłuszczy i skrobi stanowiących lepiszcze brudu.

Aktualizowano: 2010-01-31 01:28:41 :: http://bianda.cba.pl/tppch/