5.2.3. Oznaczanie względnej twardości przy użyciu wahadła

Pomiar polega na pomiarze szybkości zanikania wahań wahadła fizycznego, które w punkcie podparcia ma mniej lub bardziej twardą powłokę. Twardością względną nazywa się stosunek czasu zanikania wahań wahadła, którego punkt podparcia umieszczony jest na powierzchni badanej powłoki, do czasu zaniku wahań wahadła, którego punkt podparcia umieszczony jest na wzorcowej płytce szklanej. Dla określenia twardości tą metodą przyjmuje się czas zaniku wahań, w ciągu którego nastąpiło zmniejszenie kąta wyhylenia wahadła, opartego na powłoce i na niezamalowanym szkle, w granicach od 6° do 3° (wahadło Königa) oraz od 12° do 4° (wahadło Persoza). Długość wahadła mierzona od punktu podparcia do końca wskazówki powinna wynosić 400 ± 0,2 mm. Skala podzielona jest na stopnie, w środku skali jest punkt zerowy, od którego w obie strony odmierzone są działki.

Przyrząd do pomiaru twardości względnej powłok lakierowych

a) Wahadło Königa
Składające się z ramy połączonej poprzeczną belką, na której zamontowano dwie kulki o polerowanej powierzchni oraz pręt z przesuwnym ciężarkiem, służącym do regulacji okresu wahań wahadła. Kulki, o średnicy 5 ±0,005 mm, wykonane są ze stali nierdzewnej. Okres wahań mierzony na płytce szklanej powinien wynosić 1,4 ±0,02s, a stała szklana 250 ±10 s. Masa wahadła powinna wynosić 200 ±0,2 g.

b) Wahadło Persoza
Składające się z ramy połączonej poprzeczną belką, na której zamocowane są dwie kulki o średnicy 8 ±0,005 mm, i polerowanej powierzchni. Okres wahań wahadła mierzony na płytce szklanej powinien wynosić 1 ±0,01 s, a stała szklana co najmniej 420 s. Masa wahadła powinna wynosić 500 ±0,1 g.

Oznaczanie stałej szklanej

Przed przystąpieniem do wykonania oznaczenia na powłoce, należy sprawdzić prawidłowość działania wahadła, oznaczając stałą szklaną, która powinna być zgodna z wymaganiami podanymi powyżej. Jeśli stała szklana wahadła Königa nie leży w podanych granicach, należy ją sprowadzić do wymaganej wielkości przez przesunięcie ciężarka w górę lub w dół.

Płytkę szklaną umieścić na płycie statywu po uprzednim wypoziomowaniu. Oczyścić kulki wahadła przez przetarcie ich powierzchni miękką szmatką. Umieścić wahadło na płytce szklanej, tak aby położenie jego końcówki było zgodne z punktem zerowym skali. Następnie odchylić wahadło do określonego położenia wynoszącego dla wahadła Königa 6°, a dla wahadła Persoza 12°. Zwolnić wahadło. Po ustaniu wahań wahadła, liczbę wychyleń odczytać na liczniku. W przypadku stosowania wahadła Königa, należy liczbę wskazań licznika pomnożyć przez 1,4 s. Nie dotyczy to wahadła Persoza, którego okres wahania wynosi 1 s.

Wykonanie oznaczenia twardości względnej powłoki lakierowej

Płytkę z badaną powłoką umieścić na płycie statywu. Oznaczenie wykonać jak dla stałej szklanej (patrz punkt powyżej).

Twardość względną powłoki obliczyć według wzoru:

a - czas zanikania wahań wahadła na badanej powłoce, [s] b - stała szklana, [s]

Za wynik końcowy oznaczenia należy przyjąc średnią arytmetyczną co najmniej trzech oznaczeń, których wyniki nie różnią się więcej od wyniku średniego niż o 5%.

Zakres materiału wymagany do zaliczenia

Należy zapoznać się z normą PN-79/C-81530 Oznaczanie twardości powłok.

Aktualizowano: 2010-01-31 01:19:13 :: http://bianda.cba.pl/tppch/